Geweldloos geweld?

Als deelnemer van de Kring Kritische Kijkers wordt nogal wat van je gevraagd! Producties die je altijd grommend overslaat, moet je nu gelaten over je heen laten daveren voor “het goede doel”: de maatschappij verzoeken om eens wat selectiever de aangeboden TV-diensten op z’n merites te beoordelen.

Toch blijkt zo’n aan jezelf opgedragen taak nuttig, heb ik gemerkt. Je komt tot merkwaardige ontdekkingen. Want het kan gebeuren dat wat als behoorlijk gewelddadig overkomt bij – nota bene! – kinderfilms toch niet die rechtstreekse bloederigheid vertoont; het is een ervaring van geweldloos geweld. Het hele verhaal kan onlogisch en stompzinnig zijn, maar de eigenlijke miskleun bestaat uit een orgie van lelijke beelden en klanken. Wordt er Nederlands gesproken, dan is de taal niet zelden platvloers en vooral gespeend van het kleinste spatje humor. En als, zoals in de filmprent Liar Liar, de held wanhopige pogingen doet om Mr. Bean te evenaren, dan kun je alleen maar medelijden krijgen met zo’n van-dik-hout-zaagt-men-planken-acteur.

Het huidige aanbod van zenders als Fox Kids en Nickelodeon bestaat te vaak uit een conglomeraat van onhandig manoeuvreren met laagdrempelige dus vrij domme teksten, ondersteund door al even banale geluidseffecten. Natuurlijk verschijnen er alleraardigste kindervertellingen in beeld, maar de commerciële schreeuwlelijkerds zijn doorlopend aan de kijkcijfermacht, een fatsoenlijke vorm van educatie zal nooit uit deze hoek te verwachten zijn.

Tijdens de kinderboekenweek gonst het van activiteiten rondom allerlei spannende, instructieve en/of bloedmooie uitgaven. Er wordt voorgelezen, er wordt geluisterd naar de mening van jonge lezertjes, er wordt nu niet op geld bezuinigd, men wil het kind toch vooral een aardig cultureel kadootje meegeven. Jazeker hebt U gelijk door te stellen dat het hier vooral de grachtengordelstyle-of-life betreft. Toch laten ook deze ouders doorgaans het TV -aanbod voor wat het is, te druk met de economische overlevingsdrang.

Terug naar de schijnbare geweldloosheid van wat toch eigenlijk wel degelijk geweld oplevert. De beklemmende sfeer die een boek maar met name een film oplevert, kun je niet altijd gewelddadig noemen, spanning is leuk. Het is de echter de grote uitdaging om aan dat opwindende en huiveringwekkende wereldje een injectie toe te dienen van voldoening, vrolijkheid of schoonheid.

Ach, er ligt toch zo’n prachtige taak klaar voor ieder die hart heeft voor de jeugd om met zowel simpele als moderne technieken een eigentijds verhaal uit te dragen. Geen enkel televisie-aanbod mag de natuurlijke intelligentie van met name kinderen vermorzelen onder een laag neprecreatie. Daar is ons brein eigenlijk te fijnmazig voor en onze droom te kwetsbaar.

Miep Schreijers