Normvervaging door tv gaat sluipend

Geen geweld en respectloosheid op tv vóór 22.00 uur. Een beperkt aanbod van gewelddadige televisie na tienen. En een stimulans voor "positieve programma's en positieve omroepen met voorbeelden van de normen en waarden die wij in onze samenleving willen zien."

Dat is het doel van de Utrechtse Annet Polman, die samen met een andere actievoerster, Coby van der Gragt, gistermiddag 14.500 handtekeningen tegen tv-geweld aan de vaste kamercommissies van onderwijs en cultuur aanbood.

Annet Polman is woedend. Woedend over de overmaat aan geweld op tv. "Die boosheid is ontstaan na de moord op Hans van Wieren, de leraar die werd doodgeschoten door een leerling. Er kwamen allemaal reacties van mensen die diep waren geschokt. Maar is het verwonderlijk dat dit soort dingen gebeuren als mensen op tv en andere media alleen maar voorbeelden van geweld zien?"

Polman startte een kleine maand geleden een actie voor minder geweld op televisie. Binnen 24 uur had ze 750 digitale handtekeningen bij elkaar. Nu heeft ze er 2000, allemaal voorzien van een persoonlijke verklaring waarom de mensen ondertekenden. Polman heeft contacten met de Werkgroep TV-geweld. en met Coby van der Gragt, die al enige tijd geleden begon met haar handtekeningenactie en die er 12.500 verzamelde.

De actievoerders smeden het ijzer nu het heet is. Morgen debatteren de kamercommissies van onderwijs en cultuur over de Kijkwijzer. Dat is de indeling die de filmproducenten en omroepen. verenigd in het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (Nicam) zelf geven aan films. Op grond van waarschuwingen voor extreme vormen van geweld, seks, discriminatie, grove taal of angstige beelden geeft de Kijkwijzer adviezen of een tv-programma geschikt is voor jongeren van 16 of 12 jaar of dat meekijken met kinderen vanaf 6 jaar gewenst is.

Al langer heerst er onvrede over dit systeem, dat vanaf 22 februari 2001 de Filmkeuring verving. Eind 2002 bleek dat 400 ouders zich dat jaar hadden beklaagd over de volgens hen onjuiste indeling, maar het Nicam, geleid door oud-staatssecretaris d'Ancona, gaf niet thuis. Slechts twee klachten leidden tot een boete, acht tot een waarschuwing. Een kamermeerderheid (CDA, LPF, GL, SP, CU en SGP) vond in november 2002 dat ouders meer invloed moesten krijgen op de classificatie van de films door de oprichting van een onafhankelijk media-expertisecentrum, maar de paarse partijen en staatssecretaris Ross (Welzijn) vonden dat te ver gaan.

Inmiddels zijn we één kabinet en anderhalf jaar verder en roeren ouders en actievoerders zich opnieuw. De protestants-christelijke ouderorganisatie Ouders en Coo nam onlangs de proef op de som. Zij constateerde dat in één week tijd minstens tien films op tv werden uitgezonden die een (veel) te lage leeftijdsclassificatie hadden gekregen. Twee seksfilms kregen het stempel "Geschikt voor alle leeftijden". Met als gevolg dat de commerciële zender RTL5 de vrijmoedigheid had om een van de twee films om halfnegen 's avonds uit te zenden.

Het zijn deze respectloze seks- en geweldfilms waaraan Annet Polman zich ergert. Ze noemt voorbeelden. "Fox Kids zendt enorm agressieve tekenfilms uit zonder dat ik een idee krijg waarover het gaat. Ook in een onschuldig ogend programma als Goede Tijden Slechte Tijden (een zeer goed bekeken soapserie op prime time. GW) worden geweld en agressie als oplossing geboden. En dan die Jerry Springershows, waarin mensen werden opgehitst om elkaar in de haren te vliegen."

Volgens Polman is de Kijkwijzer een wassen neus. "Volgens deze classificatie staat schadelijkheid gelijk aan bloederigheid, en niet aan het gehele negatieve stelsel van waarden en normen die de tv vaak uitstraalt. De Kijkwijzer gaat uit van de veronderstelling dat tv alleen kinderen beïnvloedt. Onzin. Televisie beïnvloedt ook volwassenen. Hun waarden en normen worden aangetast. Dat proces gaat sluipend."

Als gevolg daarvan nemen veel ouders volgens de actievoerster niet de verantwoordelijkheid om hun kinderen op goede tv-programma's te wijzen. "Zij hebben zelf geen grenzen meer omdat hun waarden en normen zijn beïnvloed door hun kijkgedrag. Bovendien hebben veel kinderen tv op hun slaapkamer."

Polman verzet zich ook tegen geweld in computerspelletjes en bioscoopfilms. "Geweld is geen oplossing voor woede en frustratie. Mensen moeten hun positieve zaadjes in zichzelf laten groeien. Dat doe ik ook met mijn woede over tv-geweld door middel van deze actie."

De Utrechtse is wel tegen respectloze seks op tv, maar legt daar niet de nadruk op. "Anders word ik als preuts afgedaan. Ik verzet. me ook tegen respectloosheid in een programma als Idols, waarin mensen worden afgeknepen."

Uit: Reformatorisch Dagblad (Gijsbert Wolvers), 17-2-2004