The Scorpion King

logo

kritisch kijken



Uitgezonden: vrijdag 24 maart 2006 20.30-22.30 SBS6.

Inleiding
De Kring Kritische Kijkers bestaat uit een aantal mensen, verspreid in het land, die van tijd tot tijd naar een bepaald programma kijken om het vervolgens gestructureerd te becommentariëren op de geweldsaspecten.

Werkwijze
De deelnemers sturen na de uitzending een tweetal lijsten in.
Lijst A bevat de antwoorden op de vragen 1.1.1 tm 2.7.1 uit het vigerende Nicam coderingsformulier van Kijkwijzer. Met de methode Kijkwijzer worden programma?s geclassificeerd ten aanzien van schadelijkheid voor kinderen en jeugdigen. De werkwijze met lijst A biedt de mogelijkheid te vergelijken in hoeverre de classificatie door de omroepen m.b.t geweld overeenkomt met de bevindingen van de Kring Kritische Kijkers.
Lijst B bevat de antwoorden op vragen die de werkgroep zelf heeft geformuleerd; vragen ingegeven door de zorg over de invloed van tv geweld op de samenleving. De ernst hiervan in de huidige maatschappij, die steeds meer is verhard, waarin geweld en dreigen met geweld niet van de lucht zijn, zal duidelijk zijn.

Keuze en inhoud van het programma
The Scorpion King was in de omroepbladen voorzien van het pictogram voor geweld en een leeftijdsclassificatie van 12 jaar. Na de vorige sessie, een familiefilm, werd nu voor een actiefilm gekozen. De introductie liet een wirwar van vechtende gespierde mannen zien met zwaard, pijl en boog etc. Een voice over vertelde dat een en ander zich afspeelde in de tijd van de piramiden, de tijd waarin allerlei stammen leefden in een land van zand en rotsen.
Een van de stammen die van oost naar west trok, kennelijk van Mesopotamië (het huidige Irak) slachtte de andere stammen rücksichtslos af. Hun koning Mennon werd daarin bijgestaan door een tovenaar die hem van middelen voorzag en een jonge tovenares met bovennatuurlijke gaven. Overgeblevenen wendden zich tot een groep Akkadiërs, bekende huurmoordenaars. Een daarvan bleek bereid Mennon ook zonder beloning uit de weg te ruimen. Wat volgde was een spektakel van binnendringen in kampement en paleis van Mennon, verwarring stichten, ontdekt worden in de werkplaats van de tovenaar, vluchten via harem en badruimte onder medeneming van de jonge, mooie en schaars geklede tovenares als gijzelaar. Samen met kameel en jonge kameeldrijver belandden ze in de woestijn achternagezeten door de legerbende van Mennon. Onze Akkadiër weet de bende weg te lokken van de plaats waar hij gijzelaar, kameel en kameeldrijver veilig weet om vervolgens onzichtbaar in zandstorm en grotten de bende stuk voor stuk uit te schakelen. Wankelend, omdat hij getroffen is door een in het gif van de schorpioen gedoopte pijl, komt onze held terug bij de gegijzelde tovenares. Zij verpleegt en redt zijn leven door haar gaven. Waarom?
Om het volk te redden. "Maar ik wil alleen Mennon doden. Het volk is net als ik ook tegen Mennon". De film mondt uit in de bestorming van de burcht van Mennon door de Alladiërs samen met de Nubiërs, een stam die ook onder Mennon te lijden had. Heel veel en heel langdurige gevechten met veel vuur, explosies van buskruit, gemaakt volgens oude chinese formule door de tovenaar, die nu ook aan de goede kant stond. Uiteindelijk is Mennon dood.
Onze Akkadiër en de beeldschone tovenares zoenen. Het volk juicht: Leve de koning.

Evaluatie antwoorden lijst A
Ingestuurd 9 lijsten (respons 69%).

Fictie/non fictie
9x is aangegeven fictie/dramaproduct geen tekenfilm o.i.d.

Typen fysiek geweld
9x is aangeven fysiek lijf aan lijf geweld ook met wapens.
5x oorlogsgeweld 2x geen oorlogsgeweld 2x niet beantwoord.
8x fysieke marteling 1x nooit.
7x geweld van goeden tegen slechten 2x nooit.

Uitvoerbaarheid
9x door mensen uitvoerbaar.

Indringendheid
9x ja.
8x omdat het geweld hard aankomt en 8x het geweld werd gedetailleerd in beeld gebracht.

Verwondingen
4x beelden van verwondingen.
4x beelden van ernstige verwondingen.

Opgedrongen seks
8x nee 1x niet ingevuld.

Slapstick
7x nee 2x niet ingevuld.

Toepassing van de Kijkwijzersleutel
De kijkwijzersleutel toegepast op de antwoorden van de deelnemers leidde tot 5x12 en 4x16.
De vraag naar beelden van ernstige verwondingen leidde tot verschillende antwoorden, vandaar de verschillen in leeftijdclassificatie. Dat SBS tot 12 jaar kwam is heel aannemelijk. Weliswaar is de film een aaneenschakeling van gevechten maar beelden van verwondingen zijn er nagenoeg niet. Ook sneuvelen leek meer een kwestie van uitgeschakeld worden dan van ondergaan van leed.

Evaluatie antwoorden lijst B
Ingestuurd 9 lijsten (respons 69%).

Leeftijdsclassificatie naar eigen oordeel
2x 12 jaar, 7x 16 jaar.
Bovendien is 6x aangegeven: 'Kan beter niet vertoond worden'.

Kwaliteit
8x is de film aangeduid als pulp.

Wordt met fysiek geweld gedreigd?
9x ja waarbij 8x verbaal, 7x met blote handen, 6x met wapens.

Worden de lichamelijke gevolgen van fysiek geweld realistisch getoond?
6x nee 3x ja.

Worden de lichamelijke gevolgen verhuld, doordat we de slachtoffers nauwelijks te zien krijgen?
7x ja 2x nee.

Redden mensen zich uit moeilijke situaties door middel van geweld?
8x ja 1x nee.

Wordt het hoofdprobleem met geweld opgelost?
8x ja 1x nee.

Welke overheersende kijk op geweld spreekt uit deze productie?
6x wordt goed gevonden.
2x wordt als normaal gepresenteerd.
1x wordt betreurd maar onontkoombaar geacht.

Is er ook sprake van psychisch geweld?
4x nee, 4x ja.
Pesten/treiteren 3x, voor schut zetten 1x, uitstoting 1x.

Oordeel van de deelnemers in eigen woorden
“Pulp? Ja Amusement? Nou nee.”
“Zwak verhaal; het gaat kennelijk om de aaneenschakeling van spectaculaire gevechtsacties. Verheerlijking van de machokrijgers voor de goede zaak.”
”Dit is vreselijk om te zien.”
“Een aaneenschakeling van grof geweld, vol magische onmogelijke taferelen.”
“Zelfs de meest verstokte liefhebber van wreedheid als hobby zal deze productie niet erg waarderen. Spanning ontbreekt door een overvloed aan absurdistisch wapengekletter.”
“Een slechte B film met overbodig zinloos geweld. Ik heb me verveeld bij deze film.”
“Het gewelddadig aspect stoort mij, voor het acteren heb ik waardering.”
“Puur geweld om het geweld, met een quasi wetenschappelijk/historisch sausje, met een quasi verheven doel (redden van het volk) en met een romantisch element voor een extra commercieel effect.”

Naschrift
Tv geweld kan schadelijk zijn. Schadelijk voor kinderen en jeugdigen die er agressiever, minder sociaal en ook afgestompt door kunnen raken. In hoeverre The Scorpion King dit in zich draagt is de vraag. Misschien dat de overkill aan geweld zonder climax en zonder zichtbare gruwelen ook bij jongeren de verveling wel zal doen toeslaan. In ieder geval is het goed dat er een leeftijdsgrens is vastgesteld.
Anders ligt het ten aanzien van mogelike schadelijkheid voor de maatschappij als geheel. De film draagt zonder meer de boodschap uit dat geweld loont, zou het toeval zijn dat deze film uit 2002 in het Middenoosten speelt? Zij het dan 4000 jaar geleden?