Kijkwijzer laat ouders in de kou staan

Films met een hoog geweldsgehalte krijgen van de Kijkwijzer een leeftijdsclassificatie van 12 jaar en dikwijls mogen kinderen van boven de zes een executie zien van de 'keurders'. Ouders kunnen niet blindvaren op het Kijkwijzeradvies.

De media besteden in het kader van het Rotterdams Filmfestival deze week uitgebreid aandacht aan Zatoichi van de Japanse filmmaker Takeshi Kitano. Hij is een levende legende in zijn land. "De film is wel bloederig"lees je in sommige commentaren.

Als je de video's ziet is de term bloederig wel erg lauw. Zeer gewelddadig is eerlijker benaming. Wat daarbij ook opvalt is het verhaalelement. De gemankeerde eenling - de hoofdrolspeler is blind - neemt het op tegen een overweldigende meerderheid, doodt zijn tegenstanders en overwint.

De film wordt bij toepassing van de Nederlandse Kijkwijzer niet meer schadelijk gevonden voor kijkers vanaf 12 jaar. In Engeland vinden ze dat 18 jaar de ondergrens is. In Noorwegen ook. In Zwitserland 15 jaar. In het land van oorsprong Japan waar men toch echt wel wat gewend is met betrekking tot samoeraifilms wordt de ondergrens ook gelegd op 15 jaar. Wat hangt ons de komende tijd boven het hoofd? Worden de komende jaren onze bioscoopschermen en televisieschermen gevuld met samoeraifilms?

De dag na de moord op de docent in Den Haag zond Veronica Bloodsport uit. Toeval, maar het geeft wel de dubbelheid in onze samenleving aan. Die vraagt hoe dit heeft kunnen gebeuren en op tv is een extreem gewelddadige film met Jean-Claude van Damme. Die hebben allemaal een vast stramien: Er wordt mij iets aangedaan, ik word afgedaan als loser, neem wraak tot in het extreme toe en overwin. De filmstaat in andere landen geclassificeerd voor 18 jaar en ouder wegens extreem geweld. Veronica geeft hem de Kijkwijzerclassificatie van12 jaar en zendt hem om 20.30 uur uit. Met die classificatie ligt hij in winkel en videotheek.

De database van de Kijkwijzer zit vol met films voor AL en 6 jaar met een geweldswaarschuwing. Tomb Raider heeft een executiescene en kreeg de classificatie 'Meekijken gewenst tot 6 jaar'. De film is later na een klacht op 12 jaar gezet maar inmiddels lagen duizenden videobanden met de oude classificatie gewoon in de winkel. Elke zondag worden de series Mediacopter (RTL4) en Cobra (RTL5) uitgezonden, geclassificeerd op 6 jaar. Op mijn bureau ligt een fragment uit Mediacopter met een executie. ‘Kunt u de schadelijkheid bewijzen?' kreeg ik in een beroep tegen een te lage classificatie door de beroepscommissie van de Kijkwijzerorganisatie NlCAM voorgehouden. 'Wetenschappelijk is dat onhoudbaar'.

"Er ligt een grote verantwoordelijkheid bij de ouders en hun opvoeding", sprak onderwijsminister Maria van der Hoeven vorige week op een symposium. Zij gaat als minister van Cultuur over de bescherming van de jeugd in de media. De overheid heeft zelf afgezien van die bescherming en de filmkeuring afgeschaft. Zo is de Kijkwijzer ontstaan. Onder de term zelfregulering keurt de branche zelf zijn films, computer- en videospelletjes. Toen de gezarnenlijke ouderorganisaties twee jaar geleden vroegen om ondersteuning via een mediaexpertisecentrurn kregen ze vanuit de Kijkwijzerorganisatie NICAM en somrnige politici alle hoeken van de Tweede Kamer te zien. Nu nog staat in kabinetsstukken dat ouders geen rol hoeven te hebben in de bescherming van jeugdigen in de media. Dat wordt overgelaten aan een handjevol ornroepmedewerkers, filmdistributeurs en een paar wetenschappers.

Trouw had gisteren een uitgebreid artikel over de ontwikkeling van computer en videogames. De doorbraak van de digitalisering in de media. Edwin Carel, de samensteller van dit thema op het Rotterdams Filmfestival, stond stil bij de vraag van Jan Peter Balkenende of in de media 'schijn en werkelijkheid laten versmelten tot een nieuwe, soms gruwelijke belevingswereld wel zo verstandig is'. Carel vond dat ‘de laatste stuiptrekkingen van 40- en , 50-plussers'; het is onbekendheid, onwetendheid en dus is de conclusie vam Balkenende lui en oneerlijk'. Maar Balkenende komt wel uit dezelfde generatie als de ouders van Nederland. Als hij onbekend en onwetend is, welke ouder is dat dan niet?

Wie herinnert zich het verband dat in Erfurt werd gelegd tussen de moordpartij op school van de 'geflipte' tiener en de fantasiewereld van gewelddadige computer- en videospelletjes, waarin hij leefde? De Duitse overheid wil tot op de dag van vandaag niet meer meewerken aan het in haar ogen veel te slappe Europese 'kijkwijzersysteem' voor computer en videospelletjes. Ze hebben nu een eigensysteem.

Werner van Katwijk (voorzitter van de organisatie Ouders & Coo)

Uit: Trouw, 23-1-2004